Nowy dworzec powstał w miejsce rozebranego, w części nieużytkowanego budynku. Celem było stworzenie obiektu dostosowanego do aktualnych potrzeb pasażerów. Dzięki ekologicznym rozwiązaniom jest tańszy w utrzymaniu, a jednocześnie oferuje komfortowe warunki oczekiwania na pociąg, również osobom o ograniczonej mobilności i podróżującym z dziećmi.
Budynek składa się z dwóch brył połączonych jednym dachem, a główną osią komunikacyjną łączącą miasto ze stacją jest otwarte przejście, zaakcentowane wieżą zegarową. Od strony stacji zadaszenie sięga krawędzi peronu i pełni funkcję zewnętrznej poczekalni.
W głównej bryle znajduje się poczekalnia ogólna, toalety, pomieszczenie opiekunów z dziećmi, wyposażona w zabawki osobna poczekalnia dzieci oraz pomieszczenia techniczne. W części komercyjnej zlokalizowano gastronomię, pocztę i lokale usługowe.
W zakres inwestycji wchodziło niecodzienne przedsięwzięcie konserwatorskie: relokacja 24. metrowej długości, kamienno-szklanej mozaiki autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego, zdobiącej hall starego dworca. Pochodząca z lat 60. mozaika została przeniesiona w czterech segmentach ważących 25 ton każdy i wykorzystana jako elewacja od strony miasta.
Projekt skierowany jest zarówno do codziennych użytkowników, dla których dworzec ma być przede wszystkim użytecznym obiektem infrastruktury transportowej, od którego nie oczekuje się niesienia szczególnych znaczeń, jak i do przyjezdnych odwiedzających Miejsce Pamięci. Dlatego dla osób odwiedzających Muzeum Auschwitz-Birkenau, już sam wjazd pociągu na stację Oświęcim ma nieść znaczenie i ciężar emocjonalny i stanowić pierwszy etap drogi do obozu.
Projekt stara się funkcjonować na obu płaszczyznach znaczeniowych jednocześnie: jest nowoczesnym, utylitarnym budownictwem, a jednocześnie pomnikiem, architekturą pamięci. Implikowało to zachowanie mozaiki jako najcenniejszej pozostałości dawnego dworca, mimo że nie znajdowała się ona pod ochroną konserwatorską. Odrzucono warianty zakładające pozostawienie jej we fragmencie lub zastąpienie oryginału repliką bądź reprodukcją. Zadecydowano o zachowaniu mozaiki w całości i w oryginale.
W poziomie placu przed budynkiem została wykonana żywa mozaika z 2500 różnobarwnych roślin, o kompozycji będącej reinterpretacją pierwowzoru. Ma ona uatrakcyjniać przestrzeń placu dworcowego i jednocześnie być symbolicznymi kwiatami złożonymi w hołdzie ofiarom dawnego obozu.
Galeria zdjęć Dworca kolejowego PKP (5)
